Thực Tiễn Áp Dụng Pháp Luật Về Chấm Dứt Hợp Đồng Lao Động Ở Việt Nam Hiện Nay

LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP THỰC TRẠNG PHÁP LUẬT VÀ THỰC TIỄN ÁP DỤNG PHÁP LUẬT VỀ CHẤM DỨT HỢP ĐỒNG LAO ĐỘNG Ở VIỆT NAM HIỆN NAY 1 LỜI CẢM ƠN Lời đầu tiên, tác giả xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc của mình đến Tiến sĩ Nguyễn Thị Thu Thủy, người đã hướng dẫn tác giả tận tình trong suốt quá trình thực hiện luận văn. Tác giả xin chân thành cảm ơn các Thầy, Cô đã giảng dạy, phản biện, đánh giá và nhận xét làm nền tảng cho tác giả hoàn thiện luận văn. Cuối cùng, tác giả xin gửi lời trân trọng cảm ơn đến Ban lãnh đạo Trường Đại học Hòa Bình, các Thầy, Cô và gia đình, bạn bè đã động viên, khích lệ, ủng hộ nhiệt tình trong thời gian tác giả thực hiện luận văn này. Trân trọng! Hà Nội, tháng 02 năm 2023 Tác giả luận văn NGUYỄN THỊ TUYẾT NHUNG 2 DANH MỤC VIẾT TẮT BLLĐ : Bộ Luật lao động HĐLĐ : Hợp đồng lao động ILO : Tổ chức Lao động Quốc tế NLĐ : Người lao động NSDLĐ : Người sử dụng lao động QHLĐ : Quan hệ lao động 3 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của việc nghiên cứu Lao động là hoạt động có mục đích, là nhu cầu là đặc trưng của con người, một mặt là bộ phận của nguồn lực phát triển, đó là yếu tố đầu vào không thể thiếu được trong quá trình sản xuất. Lao động là một trong bốn yếu tố tác động tới tăng trưởng kinh tế và nó là yếu tố quyết định nhất, bởi vì tất cả mọi của cải vật chất và tinh thần của xã hội đều do con người tạo ra, trong đó QHLĐ đóng vai trò quan trọng góp phần tạo môi trường lao động hiệu quả, mang lại nhiều lợi ích cho NLĐ, NSDLĐ và nhà nước. Ngày 18/6/2012, tại kỳ họp thứ ba, Quốc hội khóa XIII đã thông qua Bộ luật Lao động 2012. Bộ luật này có hiệu lực thi hành từ ngày 01/5/2013, thay thế Bộ luật Lao động 1994, được sửa đổi, bổ sung năm 2002, 2006 và 2007. Qua hơn 4 năm thi hành, Bộ luật Lao động 2012 đã cơ bản đi vào thực tiễn cuộc sống, góp phần quan trọng trong việc sử dụng, quản lý lao động. Tuy nhiên, với sự vận động phức tạp của nền kinh tế, quan hệ lao động luôn thường xuyên chịu nhiều sự tác động không nhỏ, thậm chí đôi khi dẫn đến quan hệ bị chấm dứt. Và hậu quả của việc chấm dứt hợp đồng lao động không chỉ ảnh hưởng đến mối quan hệ giữa hai chủ thể của quan hệ đó mà còn có thể gây tổn hại đến các quan hệ xã hội khác, đặc biệt nếu đó là việc chấm dứt hợp đồng lao động trái pháp luật. Vì vậy để bảo vệ quan hệ lao động lành mạnh và hài hòa tại các doanh nghiệp, sự hoàn thiện, tiến bộ của pháp luật về chấm dứt 4 hợp đồng lao động đóng một vai trò rất quan trọng. Việc phân tích các vướng mắc, tìm ra các nguyên nhân và giải pháp hoàn thiện pháp luật chấm dứt hợp đồng lao động nói chung, cũng như quy định về NSDLĐ đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động nói riêng là vấn đề khá cấp bách hiện nay. Nên việc xem xét, đánh giá một cách toàn diện về quy định pháp luật hiện hành, các vướng mắc khi thực hiện, tìm ra những nguyên nhân hạn chế và đưa ra các giải pháp để hoàn thiện quy định về NSDLĐ đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động là điều mà tác giả trăn trở, mong muốn thực hiện để qua đó nâng cao kiến thức, phục vụ tốt hơn trong công tác, nghề nghiệp của mình, cũng như cho các đối tượng có quan tâm khác. Nhận thức được vấn đề trên tác giả đã chọn đề tài: “Thực trạng và giải pháp hoàn thiện pháp luật về chấm dứt hợp đồng lao động theo pháp luật Việt Nam” làm đề tài nghiên cứu của mình. Việc nghiên cứu những vấn đề lý luận về chấm dứt hợp đồng lao động, thực trạng quy định và thực hiện pháp luật chấm dứt hợp đồng lao động để thông qua đó tìm ra những định hướng và giải pháp hoàn thiện pháp luật về chấm dứt hợp đồng lao động là một nhu cầu bức thiết và có ý nghĩa cả về lý luận cũng như trên thực tiễn. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đề tài Trong những năm qua nhiều công trình nghiên cứu liên quan đến vấn đề chấm dứt hợp đồng lao động ở nhiều góc độ, khía cạnh pháp lý khác nhau. Về giáo trình, có Giáo trình Luật Lao động Việt Nam của Trường đại học Luật Hà Nội, nhà xuất bản Công an nhân dân, 2015; Giáo trình Luật Lao động của Trường đại học Luật Thành phố Hồ Chí Minh, Nhà xuất bản Hồng Đức Hội Luật gia Việt Nam, 2014; Giáo trình luật lao động Việt Nam, Khoa Luật Đại học Huế, Nhà xuất bản ĐH Huế, 2013; Giáo trình Luật TTDS Việt Nam của Trường đại học Luật Hà Nội, Nhà xuất bản Công an nhân dân, 2017. Công trình 5 nghiên cứu nêu trên tập trung các nội dung về hợp đồng, chủ thể tham gia hợp đồng, căn cứ thiết lập hợp đồng ... làm cơ sở lý luận vững chắc cho công tác nghiên cứu của Luận văn. Các công trình khoa học này đã nghiên cứu ở góc độ chung, nên đây là những tài liệu có giá trị để tham khảo quý báu. Bên cạnh đó cũng có nhiều công trình nghiên cứu cụ thể được thể hiện dưới các bài viết và luận án tiến sĩ, luận văn thạc sĩ đề cập đến một số khía cạnh cụ thể như sau “Quyền chấm dứt hợp đồng lao động của NSDLĐ - từ quy định của pháp luật đến thực tiễn áp dụng” của Thạc sỹ Vũ Thị Thu Hiền, Tạp chí Luật pháp, 2011; “Hoàn thiện quy định về trách nhiệm của NSDLĐ chấm dứt hợp đồng lao động trái pháp luật” của Tiến sĩ Trần Hoàng Hải và Thạc sỹ Đỗ Hải Hà, Tạp chí nghiên cứu lập pháp, 2011; Luận văn Thạc sĩ về “Chấm dứt hợp đồng lao động - Hậu quả của chấm dứt hợp đồng lao động - thực trạng và một số kiến nghị” của tác giả Lê Thị Gấm (2011); Luận văn thạc sỹ Luật học về “Chấm dứt hợp đồng lao động theo bộ luật lao động 2012 và thực tiễn tại các Doanh nghiệp tại Việt Nam” của tác giả Nguyễn Thanh Hương (2015). Mặc dù công trình nghiên cứu này phân tích, đánh giá nội dung pháp luật theo luật lao động năm 2012 và thực trạng áp dụng pháp luật diễn ra từ năm 2015. Tuy nhiên, tính cập nhật và khoa học vẫn có giá trị tham khảo lớn. Các bài viết, công trình nghiên cứu này đã có những nội dung về chấm dứt hợp đồng lao động trên cơ sở phân tích lý luận cũng như đi vào thực tiễn, tìm ra những bất cập, hạn chế nhưng đều đã được viết vào thời điểm trước khi Bộ Luật Lao động 2019 có hiệu lực. Tuy nhiên, các công trình này vẫn có giá trị khoa học tham khảo, làm cơ sở lý luận cho Luận văn về chủ thể, căn cứ, thủ tục và hậu quả của việc chấm dứt hợp đồng lao động. Sau khi Bộ luật lao động 2019 có hiệu lực vấn đề về chấm dứt hợp đồng lao động vẫn tiếp tục được nhiều tác giả quan tâm, nghiên cứu thông qua các 6 công trình khoa học sau đây: “Quyền chấm dứt hợp đồng lao động của NLĐ theo quy định của Bộ luật Lao động năm 2019” của Tiến sĩ Đoàn Phương diệp, Tạp chí Nghiên cứu Lập pháp số 11 (411), tháng 6/2020; “Thực hiện Bộ luật Lao động năm 2019 về hợp đồng lao động và một số vấn đề đặt ra” của Tiến sĩ Bùi Anh Thủy, Tạp chí dân chủ và pháp luật điện tử ngày 13.3.2021 1. Đây là những công trình nghiên cứu bám sát luật thực định đang có hiệu lực, mang tính cập nhật cao, làm cơ sở tham khảo quý báu cho Luận văn. Các công trình, đề tài nghiên cứu nói trên đã tiếp cận pháp luật về chấm dứt hợp đồng lao động và một số vấn đề liên quan từ nhiều góc độ khác nhau nhưng nhìn chung chủ yếu khai thác khía cạnh lý luận chung về chế định hợp đồng lao động, chấm dứt hợp đồng lao động. Do đó, việc nghiên cứu về chấm dứt hợp đồng lao động ở cấp độ luận văn thạc sỹ là hết sức cần thiết. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 3.1. Mục đích nghiên cứu Chỉ ra được những điểm mới trong quy định về chấm dứt hợp đồng lao động của Bộ luật lao động năm 2019 và đề xuất các kiến nghị nhằm nâng cao hiệu quả thi hành pháp luật về vấn đề này. 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu Để đạt được mục đích nêu trên, luận văn tập trung thực hiện các nhiệm vụ sau: - Hệ thống hóa được những vấn đề cơ bản về chấm dứt hợp đồng lao động trong pháp luật lao động. - Đánh giá thực trạng thực hiện các quy định của pháp luật hiện hành về chấm dứt hợp đồng lao động và thực tiễn áp dụng pháp luật chấm dứt hợp đồng lao động. 1 https://tcdcpl.moj.gov.vn/qt/tintuc/Pages/thi-hanh-phap-luat.aspx?ItemID=758 7 - Đề xuất một số kiến nghị nhằm nâng cao hiệu quả của pháp luật về chấm dứt hợp đồng lao động. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tượng nghiên cứu của luận văn Đối tượng nghiên cứu của luận văn là những vấn đề pháp lý liên quan đến chấm dứt hợp đồng lao động qua thực tiễn áp dụng pháp luật ở Việt Nam hiện nay. 4.2. Phạm vi nghiên cứu của luận văn Phạm vi nghiên cứu của luận văn bao gồm những vấn đề lý luận, thực trạng và thực tiễn áp dụng các quy định pháp luật về chấm dứt hợp đồng lao động, được xác định theo các giới hạn sau đây: - Nội dung: Luận văn nghiên cứu cơ sở pháp lý điều chỉnh về chấm dứt hợp đồng lao động luật theo Bộ Luật Lao động năm 2019. - Thời gian: Luận văn nghiên cứu thực trạng pháp luật và thực tiễn áp dụng pháp luật về chấm dứt hợp đồng lao động từ ngày 01 tháng 01 năm 2021 đến nay. 5. Cơ sở phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu 5.1. Cơ sở phương pháp luận Để làm rõ các vấn đề nghiên cứu, luận văn vận dụng phương pháp luận của chủ nghĩa duy vật biện chứng, duy vật lịch sử của Chủ nghĩa Mác – Lê nin, và các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước để làm rõ những vấn đề cần được giải quyết, những bất cập tồn tại và đưa ra giải pháp nhằm bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho NLĐ, NSDLĐ khi chấm dứt hợp đồng lao động. 8 5.2. Phương pháp nghiên cứu - Phương pháp phân tích tổng hợp: Tác giả xem đây là phương pháp chủ đạo trong luận văn nhằm phân tích những quy định của pháp luật; tổng hợp những số liệu, kết quả phân tích; đánh giá và giải quyết hậu quả pháp lý khi NLĐ, NSDLĐ chấm dứt hợp đồng lao động. - Phương pháp diễn giải - quy nạp: Tác giả dùng phương pháp này để diễn giải cho các số liệu, các dẫn chứng, chứng minh, từ đó rút ra các kết luận. - Phương pháp so sánh: Tác giả sử dụng phương pháp so sánh để làm rõ các quy định của pháp luật hiện hành và thực tiễn thực hiện việc chấm dứt hợp đồng lao động của các chủ thể trong quan hệ lao động, giải quyết quyền và nghĩa vụ của các bên khi thực hiện hành vi pháp lý này. 6. Những đóng góp mới của luận văn Một là, luận văn nghiên cứu có hệ thống về chế định chấm dứt hợp đồng lao động theo pháp luật Việt Nam. Hai là, luận văn phân tích, đánh giá về thực trạng pháp luật và thực tiễn áp dụng pháp luật về chấm dứt hợp đồng lao động; qua đó đề xuất các phương hướng và giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả của pháp luật về chấm dứt hợp đồng lao động. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần Mở đầu, Kết luận và Danh mục tài liệu tham khảo, luận văn gồm có các chương sau đây: Chương 1. Những vấn đề lý luận pháp luật về chấm dứt hợp đồng lao động Chương 2. Thực trạng pháp luật và thực tiễn áp dụng pháp luật về chấm dứt hợp đồng lao động ở Việt Nam hiện nay 9 Chương 3. Một số giải pháp, kiến nghị hoàn thiện pháp luật và bảo đảm thi hành pháp luật về chấm dứt hợp đồng lao động 10 CHƯƠNG 1. NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN PHÁP LUẬT VỀ CHẤM DỨT HỢP ĐỒNG LAO ĐỘNG 1.1. Khái niệm về chấm dứt hợp đồng lao động 1.1.1. Khái niệm chấm dứt hợp đồng lao động Trước hết để đưa ra được khái niệm Chấm dứt hợp đồng lao động thì cần hiểu thế nào là Hợp đồng lao động. Trong quan hệ về pháp luật lao động, Hợp đồng lao động được coi là công cụ, hình thức tạo thành và thiếp lập mối quan hệ giữa NLĐ và NSDLĐ. Theo đó, căn cứ vào Hợp đồng lao động (HĐLĐ), mối quan hệ lao động được phát sinh. Để có thể hiểu được bản chất của HĐLĐ, trước hết phải hiểu được khái niệm của thuật ngữ này, đặc biệt là trong cách hiểu và ngôn ngữ pháp lý. Trước hết, xét theo khía cạnh ngôn ngữ học, hợp đồng, hay cụ thể là hợp đồng lao động có thể hiểu là “sự thỏa thuận, giao ước giữa hai hay nhiều bên quy định các quyền lợi, nghĩa vụ của các bên tham gia quan hệ thường được viết thành văn bản trong quan hệ lao động”2. Tại khái niệm này đã phần nào chỉ ra được bản chất của hợp đồng nói chung, hình thức tạo lập và nội dung điều chỉnh. Tuy nhiên, khái niệm này được đưa ra vẫn chưa thực sự sát và phù hợp với định hướng pháp luật hiện đại khi chỉ công nhận hợp đồng dưới dạng văn bản. Mặt khác, tại từ điển Cambridge Dictionary, hợp đồng lao động được định nghĩa là “labor agreement is an agreement between management and the employees of a company or organization about salary, working conditions”3 2 Từ điển Soha, xem tại http://tratu.soha.vn/dict/vn_vn/H%E1%BB%A3p_%C4%91%E1%BB%93ng, truy cập ngày 19/01/2022. 3 Từ điển Cambridge Dictionary, xem lại https://dictionary.cambridge.org/vi/dictionary/english/labor-contract, truy cập ngày 19/01/2022 11 (tạm dịch là: sự thỏa thuận giữa người sử dụng lao động và người lao động của công ty, điều chỉnh về tiền lương, điều kiện làm việc). Tương tự khái niệm tại từ điển của Việt Nam ở trên, trong khái niệm này hợp đồng lao động cũng được hiểu như một công cụ xác lập mối quan hệ và thể hiện sự thỏa thuận giữa người sử dụng lao động và người lao động; ngoài ra còn chỉ rõ, bổ sung thêm những nội dung cụ thể trong hợp đồng bao gồm những điều khoản cơ bản nào. Tuy nhiên, nhìn chung khái niệm này vẫn còn khá sơ sài, chưa bao quát hết về hợp đồng lao động. Xét về khía cạnh khoa học, xuất phát từ việc HĐLĐ là một nội dung quan trọng trong hệ thống pháp luật về lao động, được coi là điểm “khởi phát” cho những vấn đề pháp lý khác sau này, đã có nhiều bài nghiên cứu và phân tích liên quan đến HĐLĐ và theo đó cũng nhiều khái niệm đã được đưa ra. Một số quan điểm về cách hiểu HĐLĐ của một số tác giả có thể kể đến như: Trong Luận văn thạc sĩ luật học nghiên cứu về “Pháp luật về Hợp đồng lao động quan thực tiễn tại các doanh nghiệp trên tỉnh Quảng Trị”, tác giả Lê Minh Hoàn đã đưa ra khái niệm về HĐLĐ như sau: “HĐLĐ là sự thỏa thuận trên nguyên tắc bình đẳng, tự nguyện giữa NLĐ và NSDLĐ về các nội dung của hợp đồng. Trong đó, NLĐ chịu sự quản lý của NSDLĐ, cam kết làm một hoặc một số công việc để hưởng lương và thực hiện các quyền, nghĩa vụ theo thỏa thuận”. Có thể thấy rằng, ở khái niệm này, tác giả đã chỉ ra khái niệm HĐLĐ dưới góc nhìn pháp lý khá bao quát và đầy đủ về mặt nội dung. Trong một nghiên cứu khác tại Luận văn thạc sĩ về “Pháp luật về giao kết hợp đồng lao động – thực trạng và một số kiến nghị”, tác giả Hồ Thị Hồng Lam đã đưa ra khái niệm về hợp đồng lao động là: “sự thỏa thuận giữa người lao động và người sử dụng lao động về việc làm có trả công, tiền lương, điều kiện 12 lao động, quyền và nghĩa vụ của mỗi bên trong quan hệ lao động”. Ở khái niệm này, dù được đưa ra ở cách diễn đạt khác nhau, tuy nhiên quan điểm của tác giả cũng có sự tương đương với quan điểm của tác giả Lê Minh Hoàn tại khái niệm nêu trên. Mặt khác, xét về khía cạnh pháp lý, hợp đồng lao động cũng được hiểu theo những cách diễn đạt khác nhau. Tại Bộ luật Dân sự năm 1896 của Đức đã đưa ra quy định rằng: “Thông qua hợp đồng hai bên đã cam kết thực hiện một hoạt động thì phải thực hiện hoạt động đó, còn bên kia cỏ nghĩa vụ trả thù lao theo thoả thuận”4 Theo khái niệm của Đức, HĐLĐ được nhìn nhận ở góc độ rất chung và rộng, không đề cập cụ thể đến vấn đề nội dung trong hợp đồng mà chỉ nhắc đến bản chất của việc thực thi hợp đồng. Tại pháp luật Việt Nam, cụ thể ở Điều 13 Bộ luật Lao động năm 2019 đưa ra quy định: “Hợp đồng lao động là sự thỏa thuận giữa người lao động và người sử dụng lao động về việc làm có trả công, tiền lương, điều kiện lao động, quyền và nghĩa vụ của mỗi bên trong quan hệ lao động”. Theo đó, trong pháp luật Việt Nam có định nghĩa rõ hơn về loại quan hệ lao động phát sinh cần phải lập hợp đồng lao động, đồng thời cũng đã nêu khái quát về nội dung HĐLĐ điều chỉnh. Từ những nội dung đã được phân tích ở trên, xuất phát từ mục tiêu bài viết là đi tìm hiểu trong phạm vi pháp luật hiện hành tại Việt Nam, có thể rút ra được khái niệm HĐLĐ như sau: 4 Lê Minh Trường (2021), Hợp đồng lao động là gì? Phân tích khái niệm chung về hợp đồng lao động, Luật Minh Khuê. 13 HĐLĐ là sự thỏa thuận giữa NLĐ và NSDLĐ xuất phát từ nhu cần “mua” và “bán” sức lao động của các bên thông qua khoản tiền công, tiền lương; được xác lập trên cơ sở tự nguyện, có thỏa thuận và quy định cụ thể về quyền và nghĩa vụ trong quan hệ lao động của các bên. HĐLĐ được thiết lập trên cơ sở tự nguyện của các chủ thể trong quan hệ lao động, họ có quyền thoả thuận để thiết lập bản hợp đồng thì họ cũng có quyền thoả thuận các điều khoản về thời hạn và điều kiện chấm dứt HĐLĐ. Đó là sự tôn trọng của pháp luật đối với các chủ thể quan hệ lao động nói riêng và các quan hệ dân sự theo nghĩa rộng nói chung. Thêm vào đó trong thực tế có những sự kiện xảy ra ngoài mong muốn dẫn đến việc chấm dứt HĐLĐ đã ký kết do không đảm bảo được những điều kiện giao ước ban đầu cũng là dễ xảy ra. Vì vậy, vấn đề chấm dứt HĐLĐ luôn gắn liền với chế định HĐLĐ. Nếu như giao kết HĐLĐ là bước khởi đầu làm phát sinh quan hệ lao động và thông qua việc giao kết các bên chủ thể đã cùng nhau thiết lập ra một hệ thống các quyền và nghĩa vụ ràng buộc nhau trong quá trình thực hiện hợp đồng thì chấm dứt HĐLĐ lại là sự kiện pháp lý cuối cùng để các bên đi đến chấm dứt quan hệ lao động bằng hợp đồng đã thiết lập trước đó, giải phóng các chủ thể của quan hệ hợp đồng khỏi các quyền và nghĩa vụ mà họ đã cùng nhau thiết lập. Mặt khác, liên quan đến khái niệm về chấm dứt hợp đồng lao động. Trước hết, về mặt ngôn ngữ, chấm dứt được hiểu là: “làm cho ngừng hẳn, thôi hẳn”5. Hay nói cách khác, chấm dứt là một sự kiện thể hiện việc dừng không thực hiện một vấn đề, quan hệ hoặc hoạt động nào đó đang được thực hiện. Theo một quan điểm được đưa ra ở tác giả Lê Minh Trường tại bài phân tích về “Chấm dứt hợp đồng là gì? Quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng lao 5 Từ điển Soha, xem tại http://tratu.soha.vn/dict/vn_vn/Ch%E1%BA%A5m_d%E1%BB%A9t , truy cập ngày 19/01/2022 14 động của người lao động theo Bộ luật Lao động 2019”, đã đưa ra khái niệm rằng: “Chấm dứt hợp đồng là kết thúc việc thực hiện các thoả thuận mà các bên đã đạt được khi tham gia vào quan hệ hợp đồng, làm cho việc thực hiện quyền và nghĩa vụ của các bên tham gia hợp đồng ngừng hẳn lại, bên có nghĩa vụ không có trách nhiệm tiếp tục thực hiện nghĩa vụ và bên có quyền không thể buộc bên có nghĩa vụ tiếp tục thực hiện nghĩa vụ được nữa”6 Theo khái niệm này chỉ ra rằng chấm dứt hợp đồng lao động thực chất là một sự kiện pháp lý liên quan đến việc thực hiện HĐLĐ giữa NSDLĐ và NLĐ, theo đó dẫn tới việc kết thúc quan hệ lao động theo HĐLĐ giữa các bên. Khái niệm ở quan điểm này của tác giả đã chỉ ra một cách khá đầy đủ và khái quát đối với cách hiểu về thuật ngữ này. Xuất phát từ những phân tích về khái niệm đối với HĐLĐ cùng những nhìn nhận về chấm dứt hợp đồng lao động nêu trên, có thể rút ra khái niệm đối với thuật ngữ “Chấm dứt hợp đồng lao động” như sau: Như vậy, có thể hiểu sự kiện chấm dứt HĐLĐ theo một khái niệm chung nhất như sau: Chấm dứt HĐLĐ là sự kiện pháp lý chấm dứt việc thực hiện các quyền và nghĩa vụ mà hai bên đã thoả thuận trong HĐLĐ. Có thể nói, chấm dứt HĐLĐ là một sự kiện pháp lý quan trọng mà pháp luật cần có những quy định chặt chẽ bởi nó dẫn đến sự kết thúc của quan hệ lao động và thường kéo theo những hậu quả rất lớn về kinh tế - xã hội. Sự chấm dứt này có thể là tiền đề để phát sinh một quan hệ lao động mới đối với NLĐ này, nhưng có thể lại làm chấm dứt quá trình làm việc và nhận tiền công đối với NLĐ khác khi họ không còn tái ký kết các HĐLĐ khác nữa. Đôi khi sự chấm dứt 6 Lê Minh Trường (2021), Chấm dứt hợp đồng là gì? Quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động của người lao động theo Bộ luật Lao động 2019, Luật Minh Khuê. 15