Đề Tài Pháp Luật Về Chia Tài Sản Chung Của Vợ Chồng Trong Hôn Nhân

HỌC VIỆN CÁN BỘ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH KHOA NHÀ NƯỚC VÀ PHÁP LUẬT BÁO CÁO THỰC TẬP TỐT NGHIỆP NGÀNH LUẬT ĐỀ TÀI: PHÁP LUẬT VỀ CHIA TÀI SẢN CHUNG CỦA VỢ CHỒNG TRONG THỜI KÌ HÔN NHÂN Họ và tên sinh viên: Nguyễn Hoàng Minh Lớp: K3A Luật MSSV: 182030835 Giảng viên hướng dẫn: Phan Trần Mai Phương Địa điểm thực tập: Tòa án Nhân Dân Huyện Lâm Hà Thành phố Hồ Chí Minh, 05/2023 HỌC VIỆN CÁN BỘ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH KHOA NHÀ NƯỚC VÀ PHÁP LUẬT BÁO CÁO THỰC TẬP TỐT NGHIỆP NGÀNH LUẬT ĐỀ TÀI: PHÁP LUẬT VỀ CHIA TÀI SẢN CHUNG CỦA VỢ CHỒNG TRONG THỜI KÌ HÔN NHÂN Họ và tên sinh viên: Nguyễn Hoàng Minh Lớp: K3A Luật MSSV: 182030835 Giảng viên hướng dẫn: Phan Trần Mai Phương Địa điểm thực tập: Tòa án Nhân Dân Huyện Lâm Hà Thành phố Hồ Chí Minh, 05/2023 2 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan báo cáo này là nghiên cứu của riêng tôi/chúng tôi. Các tài liệu, tư liệu được sử dụng trong báo cáo có nguồn dẫn rõ ràng, các kết quả nghiên cứu là quá trình lao động trung thực của tôi. Tác giả 3 LỜI CẢM ƠN Trong thời gian thực tập và viết Báo cáo thực tập tốt nghiệp vừa qua, dưới sự cố gắng chăm chỉ và nỗ lực của em. Đồng thời, dưới sự giúp đỡ nhiệt tình của giảng viên hướng dẫn …., và các thầy, cô giảng viên Học viện Cán bộ Thành phố Hồ Chí Minh. Em đã hoàn thành Báo cáo thực tập tốt nghiệp của mình. Trước tiên, em xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến thầy, mặc dù bận rộn nhiều công việc, nhưng thầy vẫn sắp xếp thời gian để hướng dẫn, góp ý truyền đạt những kiến thức, nội dung bổ ích để em có thể hoàn thiện Báo cáo. Em cũng xin cảm ơn đến các anh chị tại Tòa án nhân dân huyện Lâm Hà đã giúp đỡ em trong quá trình thực tập cũng như cung cấp các dữ liệu để em có thể hoàn thành chuyên đề tốt nghiệp. Mặc dù đã hết sức cố gắng nhưng do hạn chế về kiến thức lý luận cũng như kinh nghiệm thực tiễn nên Báo cáo không thể tránh khỏi những thiếu sót. Em rất mong nhận được sự quan tâm hướng dẫn và góp ý của thầy cô. Em xin chân thành cảm ơn! 4 NHẬN XÉT CỦA GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN .............................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. 5 .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. ....................................... DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT STT Chữ viết tắt Chữ viết đầy đủ 1 LHN&GĐ Luật Hôn nhân và gia đình 2 TKHN Thời kỳ hôn nhân 6 MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN LỜI CẢM ƠN NHẬN XÉT CỦA GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT Phần I: KHÁI QUÁT VỀ ĐƠN VỊ THỰC TẬP...............12 Phần II: NỘI DUNG NGHIÊN CỨU…………………….. ………….13 CHƯƠNG 1: KHÁI QUÁT CHUNG VỀ CHIA TÀI SẢN CHUNG CỦA VỢ CHỒNG TRONG THỜI KỲ HÔN NHÂN. .14 1.1Khái quát về chia tài sản chung của vợ chồng trong thời kỳ hôn nhân................................................ 14 1.1.1 Khái niệm chia tài sản chung của vợ chồng trong thời kỳ hôn nhân........................................................................ 14 7 1.1.2 Đặc điểm của việc chia tài sản chung của vợ chồng trong thời kỳ hôn nhân.............................................................. 17 1.1.3 Ý nghĩa của việc chia tài sản chung của vợ chồng trong thời kỳ hôn nhân.............................................................. 20 1.2Quy định pháp luật về việc chia tài sản chung của vợ chồng trong thời kỳ hôn nhân....................................21 1.2.1 Thời điểm có hiệu lực của việc chia tài sản chung của vợ chồng trong thời kỳ hôn nhân...........................................22 1.2.2 Phương thức chia tài sản chung của vợ chồng trong thời kỳ hôn nhân....................................................................23 1.2.3 Hậu quả pháp lý của việc chia tài sản chung của vợ chồng trong thời kỳ hôn nhân................................................26 1.2.4 Chấm dứt hiệu lực của việc chia tài sản của vợ chồng trong thời kỳ hôn nhân..........................................................30 CHƯƠNG 2: THỰC TIỄN ÁP DỤNG PHÁP LUẬT VỀ CHIA TÀI SẢN CHUNG CỦA VỢ CHỒNG TRONG THỜI KỲ HÔN NHÂN......................................................................34 2.1 Thực tiễn của quy định về thời điểm có hiệu lực của việc chia tài sản chung của vợ chồng trong thời kỳ hôn nhân.................................................................34 2.2 Thực tiễn của quy định về chủ thể có quyền yêu cầu chia tài sản chung của vợ chồng trong thời kỳ hôn nhân.......................................................................35 2.3 Quy định về phương thức chia tài sản chung của vợ chồng trong thời kỳ hôn nhân..............................36 8 2.4 Quy định về nghĩa vụ thông báo của vợ chồng khi chia tài sản chung trong thời kỳ hôn nhân................37 CHƯƠNG 3: MỘT SỐ KIẾN NGHỊ HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT VỀ CHIA TÀI SẢN CHUNG CỦA VỢ CHỒNG TRONG THỜI KỲ HÔN NHÂN.................................................39 3.1 Quan điểm hoàn thiện pháp luật về chia tài sản của vợ chồng tỏng thời kỳ hôn nhân.........................39 3.2 Một số kiến nghị hoàn thiện pháp luật về chia tài sản chung của vợ chồng trong thời kỳ hôn nhân........40 KẾT LUẬN.............................................................43 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO...........................44 9 PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Gia đình là tế bào của xã hội, phát sinh và phát triển cùng với sự phát triển của xã hội, là nơi những người có quan hệ huyết thống, hôn nhân và nuôi dưỡng cùng chung sống. Sự ổn định và phát triển lành mạnh của gia đình sẽ góp phần vào sự phát triển chung của toàn bộ xã hội. Đánh giá cao tầm quan trọng của gia đình trong đời sống xã hội nói riêng cũng như trong việc xây dựng, phát triển đất nước nói chung, Đảng và Nhà nước ta luôn chú trọng quan tâm đến việc xây dựng gia đình văn hoá, hạnh phúc. Khi nam nữ kết hôn cùng nhau xây dựng một gia đình thì sự bền vững của quan hệ hôn nhân là mong muốn của hai bên vợ chồng. Mục đích của kết hôn là nhằm xây dựng gia đình hạnh phúc, cùng nhau chung sống suốt đời nhưng cuộc sống gia đình không phải lúc nào êm đềm, hòa thuận. Trong mối quan hệ vợ chồng, yếu tổ tình cảm đóng vai trò quan trọng hàng đầu, không có sự phân biệt rạch ròi về nguồn gốc tài sản hay tài sản này của ai. Tuy nhiên, trong cuộc sống hiện đại nhu cầu sử dụng riêng tài sản là rất lớn, vì lý do chủ quan hay khách quan nào đó mà vợ chồng có nhu cầu chia tài sản chung trong thời kỳ hôn nhân. Chính vì vậy, việc quy định chế định chia tài sản chung của vợ chồng trong thời kỳ hôn nhân trở thành một nhu cầu tất yếu, một mặt giải tỏa được những xung đột trong gia đình, mặt khác giúp cho Tòa án giải quyết nhanh chóng các vụ việc. Trong quá trình xã hội hoá và hội nhập kinh tế quốc tế như 10 hiện nay, Việt Nam đã thực sự chuyển mình và có những thay đổi toàn diện, sâu sắc về mọi mặt của đời sống. Trên cơ sở kế thừa LHN&GĐ 2000, việc chia tài sản chung của vợ chồng trong thời kỳ hôn nhân của vợ chồng tại LHN&GĐ 2014 có những bước thay đổi tích cực, phù hợp với sự phát triển của xã hội. Các quy định về chia tài sản chung của vợ chồng đã từng bước đi vào cuộc sống, phát huy được hiệu quả điều chỉnh, LHN&GĐ 2014 có nhiều quy định mở hơn so với LHN&GĐ 2000, giúp cho việc chia tài sản chung của vợ chồng trong thời kỳ hôn nhân đạt được kết. Bởi lẽ đó, việc nghiên cứu về chế định chia tài sản chung của vợ quả tốt nhất. chồng trong thời kỳ hôn nhân là hết sức cần thiết. Vì vậy, tác giả chọn đề tài: “Pháp luật về chia tài sản chung của vợ chồng trong thời kỳ hôn nhân” làm đề tài báo cáo thực tập. 2. Tình hình nghiên cứu đề tài Qua tìm hiểu các công trình nghiên cứu khoa học về lĩnh vực hôn nhân và gia đình đã có nhiều công trình, bài viết về tài sản của vợ chồng nói chung và chia tài sản chung của vợ chồng trong thời kỳ hôn nhân nói riêng, chẳng hạn như luận án tiến sỹ “Chế độ tài sản của vợ chồng theo Luật Hôn nhân và Gia đình Việt Nam” đã được tác giả Nguyễn Văn Cừ bảo vệ thành công năm 2005 tại Đại học Luật Hà Nội; “Hậu quả pháp lý của việc chia tài sản chung của vợ chồng trong thời kỳ hôn nhân” của tác giả Nguyễn Phương Lan đăng trên Tạp chí Luật học số 6 năm 2002; “Chế độ tài sản theo thỏa thuận của vợ chồng trong pháp luật cộng hoà Pháp và pháp luật Việt Nam” của tác giả Bùi Minh Hồng đăng trên Tạp chí Luật học số 11 11 năm 2009... và rất nhiều công trình nghiên cứu khác. Đây thật sự là những công trình khoa học có giá trị rất lớn trong khoa học, lý luận và thực tiễn. 3. Đối tượng nghiên cứu Báo cáo với đề tài “Pháp luật về chia tài sản chung của vợ chồng trong thời kỳ hôn nhân” giới hạn đối tượng là nghiên cứu các quy định của pháp luật về chia tài sản chung của vợ chồng trong thời kỳ hôn nhân và các văn bản hướng dẫn thi hành trên cơ sở được học và thực tập tại đơn vị thực tập; 4. Phạm vi nghiên cứu Phạm vi nghiên cứu của đề tài được đặt trong phạm vi Báo cáo thực tập tốt nghiệp, tác giả không đặt vấn đề nghiên cứu tất cả các quy định về chia tài sản chung của vợ chồng trong thời kỳ hôn nhân mà chỉ tập trung nghiên cứu các quy định trong quá trình thực hiện việc chia tài sản chung của vợ chồng trong thời kỳ hôn nhân. 5. Phương pháp nghiên cứu Để thực hiện các nghiên cứu mà đề tài đặt ra, Báo cáo tốt nghiệp đã sử dụng phương pháp luận nghiên cứu khoa học duy vật biện chứng và duy vật lịch sử của Chủ nghĩa Mác – Lênin; Bên cạnh đó, chuyên đề còn sử dụng phương pháp nghiên cứu như: - Phương pháp tổng hợp, quy nạp được sử dụng để tìm hiểu về thông tin của Tòa án nhân dân huyện Lâm Hà; - Phương pháp phân tích, đánh giá, bình luận, diễn giải được sử dụng tại Phần II khi nghiên cứu, phân tích đánh giá 12 các quy định pháp luật và thực trạng thi hành pháp luật về việc chia tài sản chung của vợ chồng trong thời kỳ hôn nhân; - Phương pháp so sánh, tổng hợp được sử dụng tại Chương 3 của Phần II khi đưa ra giải pháp hoàn thiện quy định pháp luật. 6. Ý nghĩa đề tài Dựa trên việc kế thừa những thành tựu của các công trình nghiên cứu trước đó, chuyên đề tiếp tục bổ sung và nghiên cứu quy định pháp luật về việc chia tài sản chung của vợ chồng trong thời kỳ hôn nhân. Qua đó, chỉ ra những hạn chế tồn tại và những thành tựu đạt được khi áp dụng pháp luật về việc chia tài sản chung của vợ chồng trong thời kỳ hôn nhân. Và đề xuất những ý kiến nhằm hoàn thiện pháp luật về việc chia tài sản chung của vợ chồng trong thời kỳ hôn nhân. 7. Bố cục đề tài Phần I. Khái quát về đơn vị thực tập Phần II. Nội dung nghiên cứu - Chương 1: Khái quát chung về chia tài sản chung của vợ chồng trong thời kỳ hôn nhân - Chương 2: Thực tiễn áp dụng pháp luật về chia tài sản chung của vợ chồng trong thời kỳ hôn nhân - Chương 3: Một số kiến nghị hoàn thiện pháp luật về chia tài sản chung của vợ chồng trong thời kỳ hôn nhân 13 PHẦN NỘI DUNG Phần I: KHÁI QUÁT VỀ ĐƠN VỊ THỰC TẬP 1. Đặc điểm, tình hình và cơ cấu tổ chức (i) Thông tin Tòa án - Tên: Tòa án Nhân dân huyện Lâm Hà - Thành lập: 01/07/2009 - Mã số thuế: 5800761281 - Địa chỉ: Quốc lộ 27, thị trấn Đinh Văn, huyện Lâm Hà, tỉnh Lâm Đồng. - Ngành nghề chính:hoạt động quản lý nhà nước nói chung và kinh tế tổng hợp. - Thẩm quyền giải quyết sơ thẩm những vụ việc dân sự, hình sự, hành chính diễn ra trên địa bàn của huyện Lâm Hà (ii) Về cơ cấu tổ chức: Cơ cấu tổ chức của Tòa án nhân dân huyện Lâm Hà, tỉnh Lâm Đồng. Căn cứ vào quy định tại Điều 44 Luật Tổ chức Tòa án nhân dân 2014 thì Tòa án nhân dân cấp huyện có thể có Tòa hình sự, Tòa dân sự, Tòa gia đình và người chưa thành niên, Tòa xử lý hành chính. Căn cứ quy định tại khoản này và yêu cầu thực tế xét xử ở mỗi Tòa án nhân dân cấp huyện, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao quyết định việc tổ chức Tòa chuyên trách. Bộ máy giúp việc cho Tòa án gồm có: Chánh án, Phó Chánh án, Chánh tòa, Phó chánh Tòa, Thẩm phán, Thư ký Tòa án, Thẩm tra viên về thi hành án, công chức khác và người lao động. Hiện tại Tòa án nhân dân huyện Lâm Hà gồm có: 01 Chánh án và 01 Phó Chánh án, 03 Thẩm phán, 03 Thư ký, 01 kế toán, 01 văn thư, 01 tạp vụ, 01 bảo vệ 14