Khóa Luận Hoạt Động Chứng Thực Hợp Đồng Giao Dịch Tại Uỷ Ban Nhân Dân

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐỀ TÀI: HOẠT ĐỘNG CHỨNG THỰC HỢP ĐỒNG GIAO DỊCH TẠI UỶ BAN NHÂN DÂN PHẦN 1: MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài nghiên cứu Trong đời sống xã hội hiện nay, khi tham gia vào các quan hệ xã hội, các chủ thể có thể tham gia những hợp đồng, giao dịch yêu cầu công chứng, chứng thực là điều kiện có hiệu lực của hợp đồng, giao dịch; hoặc có những trường hợp, để đảm bảo quyền và nghĩa vụ của các bên trong việc thực hiện hợp đồng, dù pháp luật không quy định, các bên vẫn yêu cầu công chứng, chứng thực hợp đồng, giao dịch. Từ đó nhu cầu chứng thực ngày càng tăng. Trong tiến trình hội nhập quốc tế, nhất là sau khi Việt Nam gia nhập Tổ chức thương mại thế giới (WTO), nước ta đang tích cực xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa thì việc đẩy mạnh cải cách tổng thể nền hành chính quốc gia, xây dựng nền hành chính trong sạch, hiện đại, hiệu quả, đáp ứng ngày càng tốt hơn nhu cầu của công dân, thì việc cải cách trong lĩnh vực tư pháp nói riêng, đặc biệt là trong chứng thực là đòi hỏi tất yếu khách quan của sự phát triển. Nhằm đáp ứng nhu cầu chứng thực ngày càng tăng và từng bước hoàn thiện hệ thống pháp lý về chứng thực, Nhà nước ta đã chú trọng ban hành nhiều văn bản quy phạm pháp luât về chứng thực. Hiện nay quy định về hoạt động này chủ yếu tại Nghị định số 23/2015/NĐ-CP ngày 16/02/2015 của Chính phủ về cấp bản sao từ sổ gốc, chứng thực bản sao từ bản chính, chứng thực chữ ký và chứng thực hợp đồng giao dịch Là một hoạt động áp dụng pháp luật, công tác Chứng thực có cơ sở pháp lý, đặc điểm pháp lý, quy trình pháp lý của nó… đòi hỏi phải có sự nghiên cứu thấu đáo để áp dụng mang lại hiệu quả cao nhất trong thực tiễn. Vì vậy, tác giả chọn đề tài: “Hoạt động chứng thực hợp đồng giao dịch tại Uỷ ban nhân dân”. 2. Mục tiêu nghiên cứu Mục đích nghiên cứu của đề tài là hệ thống hóa cơ sở lý luận và cơ sở pháp lý về Hoạt động chứng thực hợp đồng giao dịch tại Uỷ ban nhân dân, tìm hiểu thực trạng áp dụng pháp luật hiện nay tại UBND thị trấn Rạch Gốc, huyện Ngọc Hiển, tỉnh Cà Mau, từ đó đề xuất một số kiến nghị để khắc phục những hạn chế còn tồn tại, nâng cao hiệu quả thực hiện pháp luật. 3. Phạm vi nghiên cứu Tiểu luận nghiên cứu về hoạt động chứng thực tại UBND. Tuy nhiên, với khả năng nghiên cứu hạn chế, tiểu luận chỉ tập trung nghiên cứu cơ sở lý luận và pháp luật hiện hành liên quan đến Hoạt động chứng thực hợp đồng, giao dịch tại UBND và thực trạng áp dụng tại cơ sở thực tập. 4. Phương pháp nghiên cứu Chuyên đề được xây dựng với phương pháp luận của chủ nghĩa Mác Lênin. Bên cạnh đó, bài viết sử dụng các phương pháp sau: - Phương pháp so sánh, đối chiếu các quy định pháp luật hiện nay với trước đây, giữa các quy định pháp luật với tình huống thực tế. - Phương pháp tổng hợp, phân tích phản ảnh các vụ việc trong thực tiễn liên quan đến quy định của pháp luật hiện hành. 5. Bố cục tiểu luận Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, đề tài gồm có 3 phần: - Cơ sở lý luận và cơ sở pháp lý về hoạt động chứng thực hợp đồng, giao dịch tại UBND - Thực trạng áp dụng pháp luật về chứng thực tại Ủy ban nhân dân thị trấn Rạch Gốc, huyện Ngọc Hiển, tỉnh Cà Mau - Kiến nghị nhằm hoàn thiện pháp luật và nâng cao hiệu quả hoạt động chứng thực tại Ủy ban nhân dân PHẦN 2: LÝ THUYẾT 2.1. Cơ sở lý luận về hoạt động chứng thực hợp đồng, giao dịch tại UBND 2.1.1. Khái niệm chứng thực hợp đồng, giao dịch “Chứng thực” là một thuật ngữ khá phức tạp, cần được tìm hiểu dưới góc độ ngôn ngữ học và dưới góc độ khoa học pháp lý và quản lý. Về khía cạnh ngôn ngữ, theo Từ điển Tiếng Việt của Viện Ngôn ngữ, Nxb Đà Nẵng năm 1997, về chứng thực được định nghĩa “Nhận cho để làm bằng là đúng sự thật. Chứng thực lời khai. Xác nhận là đúng. Thực tiễn đã chứng thực điều đó”. Về khía cạnh pháp lý, - Quan niệm của khoa học pháp lý nước ngoài: Tại Thụy Sĩ có quy định về hoạt động công chứng và chứng thực. Theo quy định Luật công chứng và chứng thực ngày 30/08/2011 của bang Aargau, Thụy Sĩ điều chỉnh việc công chứng và chứng thực trong phạm vi của bang Aargau. Tại Điều 2 khoản 3 Luật công chứng của Thụy Sĩ: “Việc chứng thực áp dụng đối với chữ ký, bản sao chụp, trích lục, sao chép hoặc bản dịch”. Theo quy định của Luật công chứng Cộng hoà liên bang Đức ngày 28/9/1969 tại Điều 39: Khi chứng thực chữ ký, dấu vân tay, tên hãng cũng như khi chứng thực thời điểm xuất trình giấy tờ cá nhân, chứng thực việc đã vào sổ đăng ký hoặc chứng thực các bản sao lục và các văn bản đơn giản khác thì chỉ cần một văn bản công chứng thay vì biên bản công chứng, trong đó có chữ ký, dấu niêm phong và ghi rõ ngày, nơi lập, văn bản công chứng là đủ. Như vậy, các văn bản pháp luật nước ngoài cũng chỉ đưa ra thuật ngữ “chứng thực” với những việc làm, hành động cụ thể mà không đưa ra khái niệm về “chứng thực”. - Khái niệm “chứng thực” trong pháp luật hiện hành Theo Nghị định số 23/2015/NĐ-CP, Chứng thực bản sao từ bản chính là việc cơ quan, tổ chức có thẩm quyền theo quy định tại Nghị định này căn cứ vào bản chính để chứng thực bản sao là đúng với bản chính. "Chứng thực chữ ký" là việc cơ quan, tổ chức có thẩm quyền theo quy định tại Nghị định này chứng thực chữ ký trong giấy tờ, văn bản là chữ ký của người yêu cầu chứng thực. “Chứng thực hợp đồng, giao dịch” là việc cơ quan có thẩm quyền theo quy định tại Nghị định này chứng thực về thời gian, địa điểm giao kết hợp đồng, giao dịch; năng lực hành vi dân sự, ý chí tự nguyện, chữ ký hoặc dấu điểm chỉ của các bên tham gia hợp đồng, giao dịch”. Như vậy, có thể hiểu, Chứng thực hợp đồng, giao dịch là việc các cơ quan, tổ chức có thẩm quyền chứng thực xác nhận tính chính xác, tính có thực của hợp đồng, giao dịch nào đó, các bên tham gia hợp đồng, giao dịch đều có năng lực hành vi dân sự và các bên đã tự nguyện tham gia ký kết hợp đồng, giao dịch”. 2.1.2. Đặc điểm chứng thực hợp đồng, giao dịch Chứng thực hợp đồng giao dịch mang những đặc điểm của chứng thực và có đặc điểm riêng của chứng thực hợp đồng giao dịch. - Chứng thực là hành vi của Công chứng viên hoặc Cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Khi chứng thực cần thực hiện ở đúng cơ quan, tổ chức nhà nước có thẩm quyền quản lý hồ sơ. Theo quy định các cơ quan có thẩm quyền chứng thực, bao gồm: Phòng tư pháp; UBND xã, phường, thị trấn; Các cơ quan đại diện ngoại giao, cơ quan đại diện lãnh sự và các cơ quan khác được ủy quyền để thực hiện chức năng lãnh sự của Việt Nam ở nước ngoài; Công chứng viên. - Người thực hiện chứng thực không chịu trách nhiệm về nội dung. Cơ quan chứng thực chỉ chứng thực về thời gian, địa điểm các bên đã ký kết hợp đồng, giao dịch, năng lực hành vi dân sự, ý chí tự nguyện, chữ ký hoặc dấu điểm chỉ của các bên tham gia hợp đồng, giao dịch; còn các bên phải chịu trách nhiệm về nội dung của hợp đồng, giao dịch đã được chứng thực Chứng thực là việc cơ quan nhà nước thực hiện chứng nhận các sự việc, chủ yếu là chứng thực về mặt hình thức của văn bản, giấy tờ mà không đề cập đến nội dung chứng thực. Bắt buộc người có liên quan phải có một văn bản, giấy tờ, tài liệu hợp pháp, chính xác để làm chứng cứ chứng minh cho nội dung đó thì cá nhân thực hiện hoạt động chứng thực theo đúng quy định, tránh gặp phải những tranh chấp không mong muốn. Khi có những phát sinh liên quan đến một số hoạt động cần giấy tờ có tính chất pháp lý hay để xác nhận một sự việc nào. Nhà nước quản lý hiệu quả mọi hoạt động trên phạm vi cả nước nhờ vào hoạt động chứng thực góp phần đảm bảo tính trung thực, tính chính xác theo đúng luật, đúng các văn bản gốc đã được lưu giữ tại cơ quan, tổ chức quản lý có thẩm quyền. 2.2. Quy định của pháp luật hiện hành về chứng thực hợp đồng, giao dịch 2.2.1. Phạm vi và giá trị pháp lý của hợp đồng, giao dịch được chứng thực Điều 34 Nghị định 23/2015/NĐ-CP quy định phạm vi chứng thực hợp đồng, giao dịch cụ thể như sau: - Hợp đồng, giao dịch mà pháp luật quy định phải chứng thực. - Hợp đồng, giao dịch mà pháp luật không quy định phải chứng thực nhưng cá nhân, tổ chức tự nguyện yêu cầu chứng thực. Hợp đồng, giao dịch được chứng thực theo quy định của Nghị định này có giá trị chứng cứ chứng minh về thời gian, địa điểm các bên đã ký kết hợp đồng, giao dịch; năng lực hành vi dân sự, ý chí tự nguyện, chữ ký hoặc dấu điểm chỉ của các bên tham gia hợp đồng, giao dịch Như vậy, xét về giá trị pháp lý thì cơ quan chứng thực chỉ cần chứng thực về thời gian, địa điểm các bên đã ký kết hợp đồng, giao dịch, năng lực hành vi dân sự, ý chí tự nguyện, chữ ký hoặc dấu điểm chỉ của các bên tham gia hợp đồng, giao dịch; còn các bên phải chịu trách nhiệm về nội dung của hợp đồng, giao dịch đã được chứng thực. Quy định này đã phân biệt rõ giữa giá trị pháp lý của hợp đồng, giao dịch được chứng thực với hợp đồng, giao dịch được công chứng. Vì, theo quy định của Luật công chứng thì hợp đồng, giao dịch được công chứng có giá trị chứng cứ; những tình tiết, sự kiện trong hợp đồng, giao dịch được công chứng không phải chứng minh, trừ trường hợp bị Tòa án tuyên bố là vô hiệu. Trên cơ sở quy định khác nhau về giá trị pháp lý này, sẽ tạo điều kiện để tổ chức, cá nhân tự lựa chọn công chứng hay chứng thực để bảo đảm an toàn pháp lý cho hợp đồng, giao dịch của mình - Giá trị pháp lý Hợp đồng, giao dịch được chứng thực theo quy định này có giá trị chứng cứ chứng minh về thời gian, địa điểm các bên đã ký kết hợp đồng, giao dịch; năng lực hành vi dân sự, ý chí tự nguyện, chữ ký hoặc dấu điểm chỉ của các bên tham gia hợp đồng, giao dịch. 2.2.2. Thẩm quyền và trách nhiệm chứng thực Phòng Tư pháp huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh có thẩm quyền và trách nhiệm chứng thực hợp đồng, giao dịch liên quan đến tài sản là động sản Ủy ban nhân dân xã, phường, thị trấn có thẩm quyền và trách nhiệm: - Chứng thực hợp đồng, giao dịch liên quan đến tài sản là động sản; - Chứng thực hợp đồng, giao dịch liên quan đến thực hiện các quyền của người sử dụng đất theo quy định của Luật Đất đai; - Chứng thực hợp đồng, giao dịch về nhà ở theo quy định của Luật Nhà ở Việc chứng thực các hợp đồng, giao dịch liên quan đến quyền của người sử dụng đất được thực hiện tại Ủy ban nhân dân cấp xã nơi có đất. Việc chứng thực các hợp đồng, giao dịch liên quan đến nhà ở được thực hiện tại Ủy ban nhân dân cấp xã nơi có nhà. Như vậy, Phòng Tư pháp và UBND cấp xã có thẩm quyền như nhau trong việc chứng thực hợp đồng, giao dịch liên quan đến động sản, không phụ thuộc vào giá trị của tài sản (điểm d khoản 1, điểm c khoản 2).