Thực Trạng Giải Quyết Ly Hôn Tại Tòa Án Nhân Dân Quận Bình Thạnh

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP THỰC TRẠNG GIẢI QUYẾT LY HÔN TẠI TÒA ÁN NHÂN DÂN QUẬN BÌNH THẠNH MỤC LỤC DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT............................................................................................. PHẦN MỞ ĐẦU..............................................................................................................1 1. Lý do chọn đề tài......................................................................................................1 2. Mục đích, đối tượng, phạm vi nghiên cứu................................................................1 3. Phương pháp nghiên cứu..........................................................................................2 4. Ý nghĩa khoa học và giá trị ứng dụng của đề tài......................................................2 5. Bố cục của báo cáo thực tập.....................................................................................2 PHẦN NỘI DUNG..........................................................................................................4 CHƯƠNG 1: KHÁT QUÁT CHUNG VỀ LY HÔN......................................................4 1.1. Khái niệm ly hôn...................................................................................................4 1.2. Khái niệm về căn cứ ly hôn...................................................................................5 1.3. Căn cứ ly hôn theo Luật hôn nhân và gia đình năm 2014.....................................6 1.3.1. Căn cứ ly hôn khi thuận tình ly hôn................................................................6 1.3.2. Căn cứ ly hôn khi ly hôn theo yêu cầu của một bên.......................................6 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG GIẢI QUYẾT LY HÔN TẠI TÒA ÁN NHÂN DÂN QUẬN BÌNH THẠNH..................................................................................................10 2.1. Giới thiệu khái quát Tòa án nhân dân quận Bình Thạnh.....................................10 2.2. Thực trạng giải quyết ly hôn tại Tòa án nhân dân Quận Bình Thạnh..................12 2.3. Nguyên nhân dẫn đến ly hôn tại Quận Bình Thạnh.............................................16 2.4. Nhận xét về thực trạng giải quyết ly hôn trên địa bàn Quận Bình Thạnh, Thành phố Hồ Chí Minh........................................................................................................18 CHƯƠNG 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM HẠN CHẾ TÌNH TRẠNG LY HÔN TẠI QUẬN BÌNH THẠNH, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH...............................................20 3.1. Giải pháp hoàn thiện quy định pháp luật..........................................................20 3.2. Đối với những bạn trẻ..........................................................................................21 3.3. Đối với người dân................................................................................................22 3.4. Đối với Nhà nước................................................................................................24 PHẦN KẾT LUẬN........................................................................................................26 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO.......................................................................27 DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT TAND Tòa án nhân dân BLDS Bộ luật dân sự BLTTDS/ Bộ luật tố tụng dân sự PHẦN NỘI DUNG CHƯƠNG 1: KHÁT QUÁT CHUNG VỀ LY HÔN 1.1. Khái niệm ly hôn “Xã hội ngày càng phát triển, quá trình hội nhập đã thúc đẩy nền kinh tế, chính trị – xã hội phát triển một cách mạnh mẽ. Mối quan hệ trong xã hội cũng có sự vận động thay đổi theo xu thế của nó. Gia đình là tế bào của xã hội nên cũng không nằm ngoài quy luật này. Xã hội phát triển, đời sống nâng cao cùng với sự du nhập những tư tưởng cách sống mới làm cho mỗi người có một trình độ hiểu biết khác nhau, từ đó cách nhìn nhận, suy nghĩ các vấn đề khác nhau. Chính từ những quan điểm khác nhau đó, nên thường xảy ra các mâu thuẫn đối kháng. Nhất là trong vấn đề hôn nhân nên việc tan vỡ gia đình là rất phổ biến.” 1 “ Những năm gần đây, số lượng án hôn nhân và gia đình ngày một gia tăng với nhiều những mâu thuẫn khác nhau đã gây ảnh hưởng xấu cho xã hội, dẫn đến thực trạng suy giảm về đạo đức, lối sống, bạo lực trong gia đình ngày càng trở nên phổ biến và gia tăng. Đảng và Nhà nước ta cũng hết sức quan tâm đến vấn đề đạo đức, lối sống, nhân cách của mỗi cá nhân trong toàn xã hội. ” Ly hôn theo khoản 14 Điều 3 Luật hôn nhân và gia đình năm 2014 quy định thì: “Ly hôn là việc chấm dứt quan hệ vợ chồng theo bản án, quyết định có hiệu lực pháp luật của Tòa án”. Như vậy, ly hôn là việc chấm dứt quan hệ vợ chồng trước pháp luật, do một trong hai bên yêu cầu, hoặc cả hai và được quyết định bởi một bản án hoặc quyết định công nhận của Toà án. “Ly hôn là chấm dứt hôn nhân, là kết quả của hành vi có ý chí của vợ chồng và việc chấm dứt hôn nhân giữa hai vợ chồng phải được Toà án có thẩm quyền quyết 1 Khóa luận tốt nghiệp: “Căn cứ ly hôn: Quy định của pháp luật và thực tiễn áp dụng”, (2019) của Dương Thị Hồng Cẩm 1 định hoặc công nhận thì mới có giá trị pháp lý. Tuy nhiên trên thực tế vẫn có nhiều cặp vợ chồng chưa ly hôn mà vẫn đi xây dựng gia đình mới, điều này là trái pháp luật hôn nhân và gia đình và cũng gây rất nhiều khó khăn trong việc giải quyết quyền và nghĩa vụ của vợ và chồng. Việc xử cho vợ được ly hôn Toà án căn cứ vào những điều kiện đã được pháp luật quy định.” 2 1.2. Khái niệm về căn cứ ly hôn “Theo quan điểm của chủ nghĩa Mác – Lênin, hôn nhân (trong đó có ly hôn) là hiện tượng xã hội mang tính giai cấp sâu sắc. Trong từng giai đoạn phát triển của lịch sử, ở mỗi chế độ xã hội khác nhau, giai cấp thống trị đều thông qua Nhà nước, bằng pháp luật (hay tục lệ) quy định chế độ hôn nhân phù hợp với ý chí của Nhà nước.”3 “ Việc quy định những căn cứ ly hôn phải phù hợp với bản chất của sự việc, phù hợp với tình trạng thực tế của hôn nhân, phải xác định trong điều kiện nào thì cuộc hôn nhân đã không còn tồn tại. Việc tòa án xét xử cho ly hôn chỉ là công việc công nhận một thực tế khách quan là cuộc hôn nhân đó không tồn tại nữa. Chính vì vậy mà căn cứ ly hôn là rất khó, nó đòi hỏi phải hết sức khoa học, phù hợp với bản chất, đạo đức Nhà nước xã hội chủ nghĩa, phù hợp với ý chí và nguyện vọng của đông đảo quần chúng nhân dân lao động. ” Như vậy, căn cứ ly hôn là những tình tiết hay các điều kiện pháp lý do pháp luật quy định. Và chỉ khi có những tình tiết, hay điều kiện đó, thì Tòa án mới quyết định cho vợ chồng ly hôn. Đó là điều kiện cần và đủ được quy định một cách thống nhất trong pháp luật, dựa trên các điều kiện đó thì Tòa án cho phép vợ chồng ly hôn. 2 Khoá luận tốt nghiệp: “Căn cứ ly hôn theo quy định pháp luật hôn nhân và gia đình Việt Nam hiện hành” (2020) của Nguyễn Thị Kim Oanh 3 Tập bài giảng: “Một số vấn đề lí luận và thực tiễn về Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014”, Nguyễn Văn Cừ; Ngô Thị Hường, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội, 2019 2 1.3. Căn cứ ly hôn theo Luật hôn nhân và gia đình năm 2014 1.3.1. Căn cứ ly hôn khi thuận tình ly hôn Thuận tình ly hôn là trường hợp cả vợ hoặc chồng cùng yêu cầu chấm dứt hôn nhân được thể hiện bằng đơn thuận tình ly hôn của vợ chồng. Theo Điều 55 Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014 quy định: “Trong trường hợp vợ chồng cùng yêu cầu ly hôn, nếu xét thấy hai bên thật sự tự nguyện ly hôn và đã thỏa thuận về việc chia tài sản, việc trông nom, nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục con trên cơ sở bảo đảm quyền lợi chính đáng của vợ và con thì Tòa án công nhận thuận tình ly hôn; nếu không thỏa thuận được hoặc có thỏa thuận nhưng không bảo đảm quyền lợi chính đáng của vợ và con thì Tòa án giải quyết việc ly hôn”. “ Cũng trong Điều 55, Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014, trong việc thuận tình ly hôn, ngoài ý chí thật sự tự nguyện xin thuận tình ly hôn của vợ chồng, đòi hỏi hai vợ chồng còn phải có sự thoả thuận về việc chia tài sản, việc trông nom, nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục con trên cơ sở đảm bảo quyền lợi chính đáng của vợ và con, nếu vợ chồng không thoả thuận được hoặc tuy có thoả thuận nhưng không bảo đảm quyền và lợi ích chính đáng của vợ và con thì Toà án quyết định giải quyết việc ly hôn. ” 1.3.2. Căn cứ ly hôn khi ly hôn theo yêu cầu của một bên “ Ly hôn theo yêu cầu của một bên là trường hợp chỉ có một trong hai vợ chồng, hoặc cha, mẹ, người thân thích của một trong hai bên yêu cầu được chấm dứt quan hệ hôn nhân. Điều 56 Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014 quy định về ly hôn theo yêu cầu của một bên như sau: ” “1. Khi vợ hoặc chồng yêu cầu ly hôn mà hòa giải tại Tòa án không thành thì Tòa án giải quyết cho ly hôn nếu có căn cứ về việc vợ, chồng có hành vi bạo lực gia 3 đình hoặc vi phạm nghiêm trọng quyền, nghĩa vụ của vợ, chồng làm cho hôn nhân lâm vào tình trạng trầm trọng, đời sống chung không thể kéo dài, mục đích của hôn nhân không đạt được. 2. Trong trường hợp vợ hoặc chồng của người bị Tòa án tuyên bố mất tích yêu cầu ly hôn thì Tòa án giải quyết cho ly hôn. 3. Trong trường hợp có yêu cầu ly hôn theo quy định tại khoản 2 Điều 51 của Luật này thì Tòa án giải quyết cho ly hôn nếu có căn cứ về việc chồng, vợ có hành vi bạo lực gia đình làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến tính mạng, sức khỏe, tinh thần của người kia.” Theo đó, khi ly hôn theo yêu cầu của một bên thì Tòa án cần dựa vào một trong ba căn cứ sau đây: “ Thứ nhất, đối với trường hợp khi vợ hoặc chồng yêu cầu ly hôn mà hòa giải tại Tòa án không thành thì Tòa án giải quyết cho ly hôn nếu có căn cứ về việc vợ, chồng có hành vi bạo lực gia đình hoặc vi phạm nghiêm trọng quyền, nghĩa vụ của vợ, chồng làm cho hôn nhân lâm vào tình trạng trầm trọng, đời sống chung không thể kéo dài, mục đích của hôn nhân không đạt được. “ ” Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014 đã bổ sung điểm mới khi cho ly hôn khi có hành vi bạo lực gia đình hoặc vi phạm nghiêm trọng quyền và nghĩa vụ của vợ, chồng. Như vậy, luật hiện hành quy định rất rõ “bạo lực gia đình” là căn cứ để giải quyết cho ly hôn. Bởi qua tổng kết thực tiễn giải quyết các án kiện ly hôn của Toà án cho thấy số vụ ly hôn có hành vi ngược đãi, đánh đập chiếm tỉ lệ cao nhất trong các nguyên nhân dẫn đến ly hôn ở nước ta trong đó thì đa phần phụ nữ là nạn nhân của tình trạng này. Tình trạng bạo lực trong gia đình ngày càng gia tăng và thể hiện tính chất nghiêm trọng của nó. Tình trạng bạo lực trong gia đình xảy ra do nhiều lý do khác nhau. Có trường hợp do cuộc sống vật chất quá khó khăn. Có trường hợp 4