Thực Trạng Về Ý Thức Và Hành Vi Giữ Gìn Vệ Sinh Của Sinh Viên Hiện Nay

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC MỞ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH -----*----- BÀI TIỂU LUẬN CHUYÊN ĐỀ THỰC TRẠNG VỀ Ý THỨC VÀ HÀNH VI GIỮ GÌN VỆ SINH CỦA SINH VIÊN HIỆN NAY Giảng viên hướng dẫn : Sinh viên thực hiện : Mã sinh viên : Lớp : , tháng năm 2023 1. Giới thiệu Ở Việt Nam, cũng như các nước đang phát triển khác, có một thực trạng đáng buồn xung quanh chúng ta: cuộc sống ngày càng hiện đại hóa và phát triển, đời sống vật chất của người dân ít nhiều được cải thiện, ô nhiễm môi trường ngày càng phức tạp. Ở nông thôn và thành thị, miền núi và ven biển, nước và không khí bị đe dọa bởi ô nhiễm. Ở Việt Nam 70% sông ngòi, 45% vùng đất ngập nước và 40% bãi biển đã bị ô nhiễm và hư hại (Tổ chức bảo vệ môi trường 2022). Song thật đáng tiếc là hiện nay, việc giáo dục giữ gìn vệ sinh để bảo vệ môi trường chưa được chú trọng đúng mức khi ý thức và hành vi giữ gìn vệ sinh chưa hình thành ở sinh viên. Điều tra về thực trạng ý thức, hành vi của sinh viên về giữ gìn vệ sinh là việc làm cần thiết làm cơ sở cho công tác giáo dục sinh viên ở mức độ gia đình, nhà trường, địa phương để có những giải pháp phù hợp nhằm nâng cao nhận thức của học sinh và sinh viên về giữ gìn vệ sinh. Việc điều tra, tìm hiểu thực trạng ý thức, hành vi giữ gìn vệ sinh của sinh viên hiện nay chưa được tiến hành một cách có hệ thống và hiệu quả vì vậy mà hiểu biết của sinh viên về “ vấn đề giữ gìn vệ sinh chưa được nâng cao, sinh viên còn hiểu biết mơ hồ và thiếu chính xác về tầm quan trọng của giữ gìn vệ sinh từ đó mà có thái độ và hành vi không đúng với tác phong của người sinh viên. Đây là vấn đề bức thiết cần được chú trọng mà trước hết là cần phải hiểu rõ thực trạng về ý thức và hành vi của sinh viên về vấn đề này để có thể có những ” biện pháp tác động phù hợp. Từ tầm quan trọng và thực tiễn trên, em xin chọn đề tài nghiên cứu: “Thực trạng về ý thức và hành vi giữ gìn vệ sinh của sinh viên hiện nay” nhằm xem xét, đánh giá ý thức và hành vi giữ gìn vệ sinh của sinh viên hiện nay, từ đó đề ra giải pháp nhằm nâng cao ý thức và hành vi giữ gìn vệ sinh. 2. Cơ sở lý luận của đề tài 2.1. Tổng quan về tình hình nghiên cứu 2.1.1. Tình hình nghiên cứu về ý thức giữ gìn vệ sinh trên thế giới Một số nghiên cứu nước ngoài ở những năm 60 của thế kỷ XX giúp chúng ta nhận thức được những nội dung nhất định về ý thức giữ gìn vệ sinh như: “nghiên cứu của Leopold, A. 1949. A Sand County Almanac. Oxford University Press, New York”. Cuối thế kỷ XX đầu thế kỷ XXI, nghiên cứu về đạo đức giữ gìn vệ sinh trên thế giới đã phổ biến và khá phát triển. Những vấn đề lý luận cơ bản của đạo đức giữ gìn vệ sinh môi trường đã được chỉ ra như: “khái niệm, biểu hiện, hệ thống giá trị chuẩn mực của đạo đức về môi trường để thấy tầm quan trọng của việc giữ gìn vệ sinh, cơ sở và thực chất của đạo đức môi trường,…”.Nghiên cứu tiêu biểu là: “Eugene C. Hargrove (1992), The Animal Rights/Environmental Ethics Debate, State University of New York Press”. Những công trình nghiên cứu gần đây, khi nêu vấn đề về ý thức vệ sinh bảo vệ môi trường đều gắn với thực tiễn như nghiên cứu “ Peter S.Wenz, Environmental Ethics Today, 2001. Joshua W.Busby, University of Texas – Austin (2009)”. 2.1.2. Một số nghiên cứu trong nước về giáo dục ý thức giữ gìn vệ sinh bảo vệ môi trường và giáo dục ý thức giữ gìn vệ sinh cho sinh viên a. Vấn đề giáo dục ý thức giữ gìn vệ sinh được tiếp cận thông qua nghiên cứu về giáo dục đạo đức môi trường Nhiều nhà nghiên cứu liên quan đến việc giữ gìn vệ sinh và bảo vệ môi trường đã khẳng định vấn đề giữ gìn vệ sinh và bảo vệ môi trường sống là trách nhiệm của mỗi cá nhân, mỗi quốc gia và toàn thể loài người. và thái độ đối với thiên nhiên như một tiêu chí để đánh giá con người. Trong “Giáo dục ý thức đạo đức và đạo đức sinh thái”, tác giả Vũ Trọng Dung đưa ra mục tiêu, phương pháp, phương hướng và nhiệm vụ giáo dục ý thức giữ gìn vệ sinh trên cơ sở phân tích thực trạng vệ sinh môi trường và giáo dục ý thức bảo vệ môi tường ở Việt Nam. Trong nghiên cứu “Nâng cao nhận thức về sinh thái của cộng đồng và thúc đẩy phát triển bền vững”, tác giả Phạm Thành Nghị đã đề xuất 7 nhóm giải pháp nhằm nâng cao nhận thức về vệ sinh sinh thái cộng đồng, trong đó nhóm đầu tiên là: tuyên truyền và giáo dục. Nhìn chung, nghiên cứu về giáo dục đạo đức ý thức giữ gìn vệ sinh ở nước ta chưa nhiều nên việc tiếp cận giáo dục ý thức giữ gìn vệ sinh thông qua các nghiên cứu về giáo dục đạo đức môi trường còn nhiều hạn chế. b. Vấn đề giáo dục ý thức giữ gìn vệ sinh bảo vệ môi trường được tiếp cận thông qua nghiên cứu về giáo dục môi trường sống cho nhân dân Trước hết, thực hiện giáo dục nâng cao nhận thức giữ gìn vệ sinh trong các trường phổ thông, thực hiện lồng ghép nhiều môn học trong chương trình phổ thông để nâng cao ý thức giữ gìn vệ sinh, thân thiện với môi trường. Quá trình nâng cao nhận thức về vệ sinh và bảo tồn là một quá trình lâu dài, liên tục, phải bắt đầu từ thời thơ ấu và khi trưởng thành, vì vậy nó được đưa vào các chương trình giáo dục. Giáo dục cho mọi lứa tuổi: mầm non, tiểu học và trung học phổ thông. Giáo dục ý thức, hành vi giữ gìn vệ sinh không chỉ được thực hiện trong trường học mà phải thường xuyên tuyên truyền, phổ biến rộng rãi trong quần chúng nhân dân. Nguyễn Quang và Lê Thị Ngân trong cuốn “Hỏi-đáp về công tác bảo vệ môi trường ở cơ sở” c. Những nghiên cứu về vấn đề giáo dục ý thức giữ gìn vệ sinh cho sinh viên Việc giáo dục ý thức về sức khoẻ cho sinh viên đại học không chỉ để họ nắm vững những kiến thức cơ bản về giữ gìn vệ sinh mà còn phải nâng cao kiến thức lý luận sâu sắc và vững chắc. Mặt khác, góp phần củng cố niềm tin, thúc đẩy thế hệ tiếp theo hành động với tinh thần trách nhiệm cao nhằm thúc đẩy sự phát triển bền vững của xã hội. Sinh viên một số trường đã có tài liệu học tập, ví dụ: Lê Văn Khoa, “Giáo dục Môi trường và Bảo vệ Môi trường: Dành cho các trường Đại học - Cao đẳng Sư phạm”; Nguyễn Văn Hồng, “Con người - Môi trường và Bảo vệ môi trường : Tài liệu Giảng dạy Sinh viên Khoa Sư phạm, Trường Đại học Sư phạm”. Đặc biệt, sinh viên ở một số trường đại học theo học chuyên “ ngành về môi trường có điều kiện được tiếp cận với các tài liệu, giáo trình dùng trong các trường đại học, giúp họ hiểu được nguyên nhân và kỹ thuật xử lý môi trường cũng như khả năng quản lý môi trường phục vụ cho lĩnh vực nghề nghiệp chuyên môn sau này của họ. Mặc dù, số lượng các công trình nghiên cứu về giáo dục giữ gìn vệ sinh cho sinh viên còn rất hạn chế nhưng đã hệ thống hóa về mặt lý luận làm nền tảng cho việc phát triển nghiên cứu về ” giáo dục ý thức giữ gìn vệ sinh cho sinh viên các trường đại học. 2.2. Một số khái niệm về ý thức, hành vi, vệ sinh 2.2.1. Khái niệm ý thức Theo định nghĩa của triết học Mac – Lenin: “Ý thức là một phạm trù song song với phạm trù vật chất, theo đó ý thức là sự phản ánh thế giới vật chất khách quan vào bộ óc con người và có sự cải biến và sáng tạo. Ý thức là hình thức phản ánh tâm lí cao nhất chỉ có ở người, được phản ánh bằng ngôn ngữ, là khả năng con người hiểu được các tri thức, các hiểu biết mà con người đã tiếp thu được trong quá trình quan hệ qua lại với thế giới khách quan”. Từ nội hàm của khái niệm ý thức, chúng ta có thể hiểu ý thức giữ gìn vệ sinh: “là khả năng hiểu được các tri thức về vệ sinh môi trường của con người trong quá trình sống của mình. Thông qua đó, con người thể hiện nhận thức, thái độ và hành vi của mình đối với giữ gìn vệ sinh môi trường sống”. 2.2.2. Khái niệm hành vi Theo từ điển Tiếng Việt (1986): “Hành vi là toàn bộ những phản ứng, cách cư xử biểu hiện ra bên ngoài của một người trong một hoàn cảnh cụ thể nhất định. Như vậy, hành vi được hiểu như là một yếu tố mang tính xã hội và được hình thành trong quá trình hoạt động sống và giao tiếp xã hội. Mọi ứng xử của con người đề có những nguyên tắc nhất định, đối với mỗi cá nhân trong từng thời điểm, từng hoàn cảnh, cần có những hành vi ứng xử phù